Hoe wordt kerst gevierd in Estland?

In deze gloedjenieuwe rubriek kijken we hoe kerst wordt gevierd in andere landen. Zowel in als buiten Europa. In de allereerste blog in deze serie maken we een tripje naar Estland, een klein landje in Oost-Europa dat tegen Rusland aan ligt. De vriendin van mijn broertje, Tiina Suun, komt er vandaan. Dus vroeg ik haar het hemd van het lijf. Hoe wordt kerst gevierd in Estland?

1. Wie ben je er waar kom je vandaan?

“Hallo, ik ben Tiina, 22 jaar en een studente uit Estland. Ik ben geboren in Tartu, de tweede grootste stad van Estland. Toen ik 10 jaar oud was verhuisden mijn familie en ik naar onze hoofdstad; Talinn, waar ik heb gewoond totdat ik een paar maanden geleden naar Nederland ben gekomen om te studeren. Op dit moment studeer ik Rechten in Tilburg.”

2. Hoe wordt kerst gevierd in Estland?

“Kerst duurt twee dagen. De belangrijkste viering is bij ons op kerstavond, op 24 december. Meestal komt de familie samen rond een grote tafel met allerlei soorten heerlijk eten. 24 december is de dag waarop we kerst met familie vieren en op 25 december krijgen mensen visite of gaan ze zelf bij vrienden op bezoek. We eten op 25 december doorgaans hetzelfde als brunch als wat we op 24 december ’s avonds aten.

Sommige mensen gaan naar de kerk, maar als ik eerlijk ben is dat niet zo zeer om religieuze redenen. De reden waarom de kerken met kerst zo vol zijn, is omdat er veel concerten worden gehouden op kerstdag (24 december). Veel mensen brengen die concerten een bezoekje. De concerten vinden meestal overdag plaats, omdat de avonden voor de familie (en voor het eten!) zijn. Scholen vieren ook een kerstviering in de kerk, meestal wanneer de kerstvakantie begint (rond 20 december). Zo’n dienst bestaat vaak uit een schoolkoor dat liederen zingt, kinderen die instrumenten bespelen en iemand leest een verhaaltje voor.

De kerstman komt langs bij gezinnen met kleine kinderen (wij hadden altijd een ingehuurde acteur die de kerstman speelde, dus wij hebben nog erg lang in de kerstman geloofd). Sommige families horen alleen de deurbel gaan en vinden een grote zak met cadeautjes bij de deur (dat lijkt erg veel op hoe we in Nederland Sinterklaas vieren, red.). Volwassen gezinnen geven meestal gewoon kadootjes aan elkaar.”

3. Wat zijn de meest bijzondere kersttradities in Estland?

“Het meest speciaal is voor mij dat de hele familie samenkomt en geniet van elkaars gezelschap en van speciaal kersteten. Wij gaan elk jaar naar het huis van mijn tante, waar mijn oma echt een fantastisch kerstdiner kookt. Op 25 december gaan we weer naar mijn tante om nog een keer van het zelfde eten te genieten. En achteraf ontplof ik van al dat eten hahaha!”

4. Welke plekken in Estland raad je aan om rond kerst te bezoeken?

“Er is een kleine kerstmarkt op het plein voor het gemeentehuis in Talinn, de hoofdstad is sowieso echt een aanrader om te bezoeken rond de kerst. Er ligt overal sneeuw, het is echt prachtig! En de kerkconcerten die ik eerder noemden, die zijn ook een aanrader. Er komen ook beroemde Estse zangers en zangeressen, ze zingen meestal populaire (Engelstalige) kerstliedjes, die iedereen kan meezingen.”

5. Wat is typisch kersteten en -drinken in Estland?

“We drinken wijn en glögi (gluhwijn) en eten een zeer goed vullend kerstdiner. Mijn oma is daar elk jaar verantwoordelijk voor. Ze maakt varken uit de oven, bloedworsten, gemarineerde pompoen, groenten in zuur, cranberryjam, aardappelsalade, zuurkool en gemarineerde champignons. Ze doet het allemaal zelf, ze verbouwt zelfs de pompoenen en aardappelen in haar eigen tuin en maakt de bloedworsten zelf.

Bloedworsten is toch wel echt het meest ‘kerstige’ wat we eten. Het klinkt misschien een beetje eng (ze zijn ook echt gemaakt van bloed), maar ze zijn heerlijk, zeker als je er een beetje cranberryjam bij doet.”

Recept voor typisch Estse bloedworst

“Dit recept is niet voor mensen met een zwakke maag. Mijn oma laat ons nooit binnen als ze bezig is met het maken van de worsten, aangezien het een enorme rotzooi wordt. Met bloed enzo ;-). Maar het eindresultaat is heerlijk. Het recept hieronder is voor heel veel worstjes (een grote familie), dus als je er minder wil maken, gebruik dan kleinere hoeveelheden.”

Benodigdheden

• 3 kilo maisgriesmeel
• 3 liter bloed
• 3 kilo ribvlees
• 1 kilo uien
• 1 eetlepel marjolein
• lamsdarmen

Aan de slag

“Hak het ribvlees in kleine stukjes en bak het in de pan totdat het bruin en crispy is. Bak in een andere pan de uien (in stukken) tot ze goudbruin zijn. Voeg het allemaal bij elkaar en haal het door een vleesmolen tot het een fijne consistentie is (een dikke pap). Was vervolgens het maisgriesmeel met water en breng het aan de kook met 3 liter water. Als het begint te koken, draai dan het vuur terug, doe een deksel op de pan en laat het voor 20 minuten staan. Roer het mengsel niet, want dan gaat alles mis (volgens mijn oma).

De volgende stap is het mixen van het maisgriesmeelmengsel met het vlees-uienmengsel en laat het op kamertemperatuur komen. Vervolgens voeg je het bloed toe en mix je het door elkaar. Als het mengsel te heet is, zal het bloed stollen en dat is niet wat je wil. Vervolgens voeg je marjolein, zout en peper naar smaak toe.

Hierna was je de darmen van binnen en buiten en gebruik je een vultuit (meestal iets dat je aan de gehaktmolen bevestigt) om de darmen te vullen met het mengsel. Vul de darmen niet te strak en draai de darmen tussen elk worstje om de maat te krijgen die je wil. Als dat klaar is (nog niet knippen!) plaats je de hele slinger met worstjes in een grote pan en kook je ze 20 minuten of tot ze gaan drijven. Laat ze afkoelen en doe ze in de vriezer voor later of plaats ze in de koelkast als je ze binnen een paar dagen wil eten.

Je kunt ze vervolgens vlak voor het eten bereiden in de oven (met wat boter) of in een pan. Eet er wat cranberryjam bij en gekookte aardappelen en je hebt een heerlijk Ests kerstmaaltje!”