A traditional Christmas dinner: wat eten de Britten met Kerst?

Met slechts een paar weken te gaan tot aan eerste kerstdag is het voor veel Britten hoog tijd om het kerstdiner te plannen. Wij (ik ben zelf half Brits) hebben immers heel wat tradities als het om kerst-eten gaat! Hoe gaat zo’n traditioneel Brits kerstdiner? Wat staat er op het menu? Pas op! Deze blog kan hongerige gevoelens opwekken…

Christmas morning

Kerstochtend begint in veel Britse gezinnen heel vroeg. De kinderen zijn vroeg wakker om te kijken wat Father Christmas voor hen heeft achtergelaten. Ouders die op kerstavond genoten van een glaasje wijn of sherry tijdens het inpakken van de kerstcadeaus, vinden het nog een beetje lastig om op te staan en het ontbijt klaar te maken.

Father Christmas heeft daarom altijd een stocking achtergelaten voor de kinderen. In de stocking vinden ze een klein cadeautje en iets lekkers om op te eten terwijl de ouders heel langzaam uit bed komen en de lampjes in de kerstboom aanmaken. De kinderen rennen enthousiast de woonkamer binnen. En… daar liggen ze! De kerstcadeaus waar ze zo naar verlangden!

Jam on toast & mince pies

Nu zul je wellicht begrijpen dat het lastig is voor ouders om hun kinderen tegen te houden. De kinderen willen het gescheur van inpakpapier horen en denken helemaal niet aan het eten van ontbijt. Toch proberen ouders de magen van hun kinderen ietsje te vullen. Ouders grijpen naar een makkelijk te maken ontbijtje waar de kinderen hun pakjes wel even voor willen laten liggen. En zo zit het hele gezin jam on toast te eten. Soms met een heerlijke mince pie ernaast.

Getting ready

Rond het middaguur, als (bijna) alle cadeaus zijn uitgepakt en de heerlijke geuren van de kalkoen, gans of eend die al een paar uur in de oven ligt te garen in de lucht hangen, beginnen de magen te knorren. Het is tijd om het feestmaal verder voor te bereiden. Groenten worden gesneden, het vlees wordt nog eens gecontroleerd en het eerste glaasje buck’s fizz wordt klaargemaakt voor de volwassenen (een cocktail van champagne en jus d’orange).

Bij een traditioneel Brits kerstdiner (Christmas Dinner) worden een hoop verschillende groenten geserveerd. De meest voorkomende zijn:

• Pastinaak
• Spruitjes
• Wortels
• Sperziebonen
• Erwtjes

Afhankelijk van voorkeuren van het gezin worden er weleens groenten toegevoegd of verwijderd van de lijst. De groenten worden op verschillende manieren voorbereid. Ze worden gestoomd, gekookt of gebakken.

Turkey stuffing

Iets wat we in Nederland (volgens mij) echt niet kennen, is turkey stuffing. Bij een Brits kerstdiner wordt de kalkoen, eend, of gans gevuld met een prutje waarbij broodkruimels, salie en ui de hoofdingrediënten zijn. Vaak zitten er ook nog verkruimelde kastanjes in. De stuffing wordt gebruikt om de lege holtes in het vlees te vullen. Zo ziet het vlees er ook na uren in de oven te hebben gestaan prachtig uit.

De kalkoen zit in de oven, de groenten staan te pruttelen en de aardappels staan klaar om straks te veranderen in roasties. Er kan eindelijk iets gegeten worden!

Het voorgerecht

Het eerste wat er op tafel komt te staan, is het voorgerecht. Er zijn honderden verschillende voorgerechten te bedenken bij zo’n kerstdiner. Waar veel Britten voor kiezen is de prawn cocktail. Een prawn cocktail bestaat uit koude garnalen in een cocktailsausje. Het wordt vaak geserveerd op een bedje van sla. Het is een heerlijk, licht voorafje! Kijk hier voor een lekker recept van garnalen-krabcocktails.

Het hoofdgerecht

Nadat het voorgerecht is verorberd en de tafel is afgeruimd, is het tijd om met het echte werk te beginnen! De groenten zijn voorbereid, het vlees staat in de oven en de tafel ziet er gezellig uit. Er moeten slechts nog drie dingen gebeuren. De Christmas crackers moeten klaargelegd worden, de sausjes moeten gemaakt worden en er moet worden besloten wat er met de aardappels gaat gebeuren. Bij een traditioneel Brits kerstdiner horen vier sauzen:

• Gravy, oftewel jus
• Cranberry sauce
• Horseradish sauce
• Bread sauce

De eerste twee kennen we wel. Een lekkere jus gemaakt van kalkoenvet en een verse cranberry sauce (of een kant en klare van IKEA, die is zo lekker!). Maar horseradish sauce? Er bestaat nog niet eens een Nederlandstalige Wikipedia-pagina voor! Horseradish (mierikswortel) is een specerij die behoort tot dezelfde familie als wasabi en mosterd. Je zou je dus al voor kunnen stellen dat horseradish sauce een behoorlijk pittig sausje is!

Bread sauce bestaat uit slechts vier ingrediënten. Melk, boter, specerijen en… brood! Bread sauce werd in de Middeleeuwen veel gegeten. Het oude brood werd aan dunne sausjes toegevoegd om zo een lekkere, dikke saus te maken.

Roasties!

Één van de dingen die als laatste gebeurt, is het klaar maken van de aardappelen. Aardappelen komen in allerlei soorten en smaken. Gekookte of gestoomde aardappelen, aardappelen met of zonder schil. Het maakt de Britten niet zoveel uit. Een favoriet is wel een lekkere roast potato of roasties zoals ze ook wel genoemd worden. Van binnen zijn roasties warm and fluffy, van buiten zijn ze heerlijk knapperig. De roasties kunnen met verschillende kruiden worden gebakken en moeten een goed halfuur in de oven. In de tijd dat de roasties in de oven liggen, wordt ook de aluminiumfolie van de kalkoen, eend of gans gehaald.

‘Tis the season to…. eat lots of meat?

Een Brits kerstdiner kan (bijna) niet zonder vlees. Uiteraard zijn er meer dan genoeg mensen die geen vlees eten. Maar we houden het heel even bij de traditie en daarom is kerst uitermate geschikt om een belachelijke hoeveelheid vlees te eten! De kalkoen, of zoals wij het noemen Christmas turkey, is een favoriet. Maar ook ganzen en eenden worden tijdens de kerst verorberd.

Alle drie de gevogeltes worden klaargemaakt met stuffing en urenlang in de oven gezet. Veel Britse gezinnen kopen een iets te grote kalkoen. Hier genieten ze ’s avonds laat en op tweede kerstdag nog van na! Vaak worden er ook nog andere stukken vlees klaargemaakt, zoals rosbief. Ook worden er vaak pigs in blankets voor erbij gemaakt, worstjes gerold in bacon.

Do you still have room for desert?

Het kerstmaal is voorbij. De buikjes zijn rond gegeten. Er is nog wat over… scratch that… Er is nog VEEL over! Maar dat is niet erg, we hebben nog een paar maaltijden te gaan waarop we van dit heerlijke eten mogen gaan genieten. Eerst nog een belangrijk onderdeel van het kerstmaal. Christmas pudding!

Christmas pudding, oftewel pud, is al sinds de Middeleeuwen een belangrijk deel van het kerstmaal. Vroeger was dit toetje het hoogtepunt van een kerstmaal en werden er alleen de duurste ingrediënten voor gebruikt. Er zitten veel specerijen en ook veel sap van citrusvruchten in. In sommige gezinnen worden er muntstukken in het beslag geworpen. Degene die een muntstuk vindt zou de rest van het jaar geluk hebben.

Een belangrijk moment aan tafel is wanneer de Christmas pudding wordt aangestoken. Er wordt eerst flink wat rum overheen gegooid, waarna het gebak wordt aangestoken. Het ruikt heerlijk en het ziet er ook nog eens cool uit! Hier vind je een heerlijk recept voor traditionele Christmas pudding.

The Queen

Voordat de pud aan wordt gestoken en op wordt gegeten wordt het hele kerstdiner stil gelegd. Om heel eerlijk te zijn wordt alles stilgelegd als de tv om precies 4 uur ’s middags wordt aangezet. Op dit tijdstip wordt ieder jaar op kerstdag de toespraak van ’the Queen’ getoond. De toespraak is op alle Britse kanalen te zien en je kunt erop rekenen dat de meeste Britse gezinnen dan netjes klaar zitten om haar terugblik op dit jaar te bekijken.

En alle restjes dan?

De Britten hebben een hele handige manier bedacht om al dat lekkere eten te verwerken in nóg een maaltijd en er op tweede kerstdag opnieuw van te genieten. Als alle groenten zijn afgekoeld, wordt alles in kleine stukjes gesneden. Ook worden er nieuwe aardappelen gekookt. Dit alles wordt op tweede kerstdag samen in een pan gestopt en weer opgewarmd. Het vlees dat van eerste kerstdag is overgebleven wordt naast de Bubble and Squeak koud geserveerd. Deze maaltijd wordt afgemaakt met de overgebleven cranberry sauce, bread sauce of gravy.

Britse keukenprinses?

Nu zal je wellicht denken, die Charlie is een echte Britse keukenprinses! Helaas, neen. Dit allen heb ik geleerd door jaren lang toe te kijken terwijl mijn ouders en, sinds een paar jaar, ook mijn zusje het jaarlijkse kerstdiner voorbereiden. Over de jaren heen heb ik verschillende taken gehad, zoals het schillen van de aardappelen of het klaarmaken van de cocktailsaus.

Inmiddels heb ik geleerd dat het voor iedereen het gezelligst is als ik er voor zorg dat iedereen ten alle tijden genoeg te drinken heeft! Dus ik hef het glas aan iedereen die dit jaar in de keuken staat, bedankt dat jullie ons, de keukenklunzen, laten genieten van het kerstdiner. Zij het nou traditioneel Brits, of iets heel anders. 😉

Heb jij wel eens een Brits kerstdiner gehad?

Wie van jullie heeft wel eens mogen genieten van zo’n heerlijk Brits kerstdiner met alles erop en eraan? Of ontdek je nu plots dat je stiekem veel tradities van de Britten hebt overgenomen!? Laat het ons weten in de reacties hieronder!