Kerstdiner: 10 tips voor perfect opgemaakte borden

“Het oog wil ook wat.” Ik weet nog dat mijn moeder het vaak zei vroeger als ze bezig was met het opscheppen van ons eten. Ik vind de uitdrukking erg van toepassing op deze blog! We gaan het namelijk hebben over het kerstdiner. Waar je waarschijnlijk uren voor in de keuken gaat staan zwoegen. En ik weet zeker: het gaat dit jaar weer heerlijk smaken! Maar besteed je ook voldoende aandacht aan het opmaken van de borden?

Aandacht voor de presentatie van je kerstgerechten

Zelf ben ik een ongelofelijke kluns als het gaat om borden opmaken. Ik besteed erg veel tijd aan het perfect op smaak brengen van mijn kerstgerechten en aan het versieren van de kersttafel. Maar hoe ik het eten dan vervolgens mooi presenteer op het bord? Ik heb werkelijk geen idee! Dus kwak ik de ingrediënten meestal maar gewoon op het bord.

Dat moest echt eens anders! Daarom toog ik onlangs – met mijn aantekeningenboekje onder de arm – naar een van mijn favoriete restaurants in mijn woonplaats Eindhoven; restaurant Dijk9. Daar vroeg ik de chefs en eigenaar de oren van het hoofd. Wat moet je doen om je kerstdiner te presenteren zoals dat in een restaurant gebeurt? Hieronder heb ik hun 10 super nuttige tips verzameld!

1. Kies de juiste borden bij het juiste gerecht

Het begint allemaal bij het kiezen van het juiste bord bij het juiste gerecht. Denk voor je diner na over welke borden je wilt gebruiken voor iedere gang van het kerstdiner. Kies een bord dat past bij het gerecht of bepaal aan de hand van de borden die je hebt hoe je je gerecht gaat presenteren. Een rond bord past goed bij een rond gepresenteerd gerecht, een rechthoekig bord past mooi bij bijvoorbeeld een tompoes, een diep bord bij soep of risotto en ga zo maar door. In feite bepaalt het bord dat je gebruikt hoe je het gerecht gaat opmaken, of andersom.

2. Denk van tevoren na over je ‘ontwerp’

Denk van tevoren na over hoe je ieder gerecht gaat presenteren. Maak misschien zelfs een tekeningetje waarop je aangeeft waar alles komt te liggen. Dat voorkomt een hoop stress als je straks je borden wil gaan opmaken. En als iemand je komt helpen, weet die ook precies wat de bedoeling is. Het is ook erg handig om te bepalen hoeveel je van elk onderdeel of ingrediënt nodig hebt per bord, zodat je kunt zorgen dat je ook echt precies genoeg kookt. Vijf boontjes per persoon, één stoofpeertje per bord en ga zo maar door.

3. Verwarm de borden voor

Tenzij je een dessert gaat opmaken, is het opwarmen van borden erg aan te raden. Heb je niet de luxe van een bordenopwarmer, dan werkt de oven ook heel goed. 10 minuten op 80 graden klaart de klus! Is je oven bezet? Gebruik dan een handige bordenopwarmer (vanaf €32). Het voordeel van het opmaken van gerechten op warme borden is dat je wat meer tijd hebt omdat het eten niet zo snel afkoelt. Zo kun je rustig 5 tot 10 minuten de tijd nemen om je kerstgerechten perfect te presenteren!

4. Zorg dat je deze spulletjes klaar hebt liggen

Erg handig om te hebben als je je borden mooi wil gaan opmaken is een lepel (of twee), een spuitzak, spuit of spuitflesje voor sausjes en een paletmes om mooie vegen te maken. Ook handig: een uitsteekring voor als je mooie vormen op het bord wil presenteren.

4. Snijd alle ingrediënten voordat je de borden gaat opmaken

Zorg, voordat je de borden gaat opmaken, dat je alle losse elementen klaar hebt liggen, gesneden en wel. Zorg dat het vlees goed gerust heeft en mooi getrancheerd is (in plakjes gesneden). Zo kun je strakjes alle borden in één vlucht opmaken.

6. Bouw je gerecht op met losse elementen, maar: less is more!

Eén van de belangrijkste tips van de heren bij Dijk 9 vond ik dat je niet te grote porties moet gebruiken en niet teveel elementen. Elk ingrediënt wordt door de chefs daar los op het bord gelegd. Geen schep broccoli, maar een roosje hier en een roosje daar. Zo krijg je uiteindelijk dat restaurantwaardige uiterlijk!

Wil je een grote portie ergens van serveren (ik zeg maar wat: aardappelen of frietjes), leg ze dan niet op het bord, maar serveer ze in een aparte schaal. Het vlees, de groenten en de saus kun je dan bijvoorbeeld wel op het bord serveren. En als je wat overhoudt, kun je dat altijd nog in een schaaltje op tafel zetten voor de extra hongerige gasten.

7. Leg ingrediënten op elkaar, niet naast elkaar

Wat ik altijd zo mooi vind aan restaurantgerechten is dat het net kleine kunstwerkjes zijn. Eén van de belangrijkste geheimen om dat effect te bereiken, is niet alles naast elkaar leggen (zoals de meeste mensen dat thuis doen), maar juist óp elkaar en tegen elkaar aan.

Op de foto’s hieronder zie je wat voor een verschil het maakt als je een ander bord kiest en de ingrediënten (in dit geval rodewijnrisotto met cherrytomaatjes en blauwaderkaas) niet naast maar op elkaar legt. Boven wat ik normaal doe, op de foto eronder wat ik nu doe. Simpel, maar heel effectief!

8. Creëer hoogte & diepte

Als je ingrediënten op elkaar en tegen elkaar aan legt, creëer je hoogte & diepte in je gerecht. En dat steelt de show! Een suggestie als voorbeeld: stel dat je een zalmtartaar serveert, begin dan met een uitsteekring waarin je de zalmtartaar stevig aandrukt.

Haal de ring vervolgens weg en werk om en over je zalmtarteer heen. Spuit bijvoorbeeld met je spuitzak wat lekkere mayonaise of een andere saus in toefjes om de zalmtartaar heen en doe ook een paar toefjes erbovenop. Leg wat losse ingrediënten op de tartaar (een zilveruitje bijvoorbeeld) en garneer met wat kruiden, sla of iets anders groens.

Als je aardappels, groente en vlees serveert, is het erg handig om – in plaats van aardappels – met een puree of een zalf te werken. Een zachte puree doet het namelijk perfect in de presentatie! Leg een lepel van de puree op het bord en veeg dit naar één kant uit.

Daarbovenop leg je hier en daar de losse groentjes, het getrancheerde stukje vlees en maak het af met een lepel saus. Gebruik een eetlepel (geen sauslepel) zodat je veel preciezer kunt werken. Giet altijd wat saus over het vlees (zo blijft het vlees lekker warm) en druppel ook wat over de rest van het bord.

9. Gebruik slimme techniekjes voor instant ‘restaurantgevoel’

Dan zijn er natuurlijk een aantal handige techniekjes die chefs gebruiken om dat restaurantgevoel te creëren met een gerecht. Voor alle gangen geldt dat een veelheid aan verschillende texturen echt iets toevoegt aan het totaalplaatje. Iets zachts, iets krokants, iets nats, iets hards en ga zo maar door.

Nog een tip: een dessert serveer je bij voorkeur op een bord, niet in een coupe of bakje. Als je wil dat je bolletjes ijs goed blijven liggen, strooi je eerst wat kruim op het bord en leg je het bolletje daarbovenop. Gewoon wat koekjes fijnmalen in de keukenmachine werkt perfect. Het ziet er niet alleen leuk uit, het voegt ook nog eens extra smaak toe.

Strepen, smeren en quenelles maken

Ook kun je bijvoorbeeld met een kwastje een ‘smeer’ maken op het bord van balsamicoazijn, een dunnere gel of bijvoorbeeld fruitsaus. En heb je wel eens van een quenelle gehoord? Die maak je met twee lepels, kijk maar naar de video hieronder. Super chique! Wat de chefs bij Dijk9 ook wel eens doen is naast een rechthoekig ingrediënt toefjes saus zetten van groot naar klein op een rij. Dat ziet er heel speels uit!

10. Vergeet niet te garneren

Tot slot: vergeet de garnering niet! Je zult verrast staan over wat een ’touch of green’ kan doen. Ook op je dessert! Ideaal om de presentatie van je gerecht af te maken zijn de momenteel superpopulaire ‘cressjes’. Denk daarbij niet alleen aan tuinkers, maar ook aan Atsina cress (anijsachtig), meloencress en mintcress. Perfect voor zowel hartige als zoete gerechten. Je vindt allerlei soorten bij de groenteboer.

Fantastisch gepresenteerde kerstgerechten = veel oefenen!

Dat waren de 10 tips! Ik ben heel erg benieuwd of je er wat aan hebt gehad. Uiteindelijk is het natuurlijk vooral een kwestie van heel veel oefenen. Ik zou dan ook zeker niet wachten tot het kerstdiner. Probeer het de komende weken gewoon een paar keer uit, dan sta je ook niet zo te stressen als het eenmaal zo ver is. Mocht je nou nog super handige tips missen in deze lijst, laat het dan zeker weten in de reacties hieronder! Oh, en als je hier dus helemaaaal geen zin in hebt, dan raad ik je aan om alle ingrediënten gewoon lekker in gezellige schalen op tafel te zetten. Dat is altijd goed.

Met heel veel dank aan Dorus de Bruyn (eigenaar), Bas de Groot (zelfstandig werkend kok) en Arjan Dekkers (leerlingkok) van restaurant Dijk9 in Eindhoven.