Afgelopen zomer was ik in Rothenburg ob der Tauber om een bezoekje te brengen aan het hoofdkwartier van het beroemde Duitse kerstmerk Käthe Wohlfahrt. In het Middeleeuwse dorpje vind je niet alleen twee prachtige kerstwinkels, maar ook het Duitse kerstmuseum. Daar kun je alles leren over de Duitse kerstgeschiedenis en kersttradities. Zo ook over de typisch Duitse houten Schwibbogen. Heb jij ze wel eens gezien?
Wat zijn Schwibbogen precies?
In het gebied Erzgebirge (het Ertsgebergte) in Duitsland worden al eeuwenlang prachtige kerstversieringen geproduceerd. Waaronder de prachtig verlichte halfronde Schwibbogen. Schwibbogen zijn, naast kerstpiramides en wierook-rokertjes, één van de traditionele kerstdecoraties die mensen in het Ertsgebergte al jaren maken. De gebogen versiering wordt tijdens het kerstseizoen op de vensterbank gezet voor het raam, met het tafereeltje naar buiten gericht. Zo brengen ze sinds jaar en dag een warme en welkome gloed van licht in de donkere decembernachten.
Waar komt de naam en de vorm van de Schwibbogen vandaan?
De naam ‘Schwibbogen’ is afgeleid van ‘Schwebebogen’ of ‘Schwib’: de Duitse naam voor ’toog’ (gebogen opening in de muur). De Schwibbogen is altijd versierd met lampjes, dat vindt haar oorsprong in de tradities van de mijnwerkers. Het was gebruikelijk voor de mijnwerkers om op 24 december samen kerst te vieren. Tijdens deze viering hingen zij hun brandende lampen in een halve cirkel op een muur of bij de ingang van de tunnel, zodat iedereen de ingang kon vinden. Dit resulteerde in het idee en de vorm van een vrijstaande boog met kaarsjes erbovenop.
De allereerste en alleroudste Schwibbogen
De allereerste Schwibbogen is waarschijnlijk gemaakt door de hoefsmid van een mijn in het Ertsgebergte, Johann Teller. Naar verluid verloor hij de kerstdecoratie in Johanngeorgenschadt in het jaar 1726. De oudste nog ‘overlevende’ Schwibbogen dateert uit 1778 en is gemaakt door S.F. Teller. Schwibbogen met tafereeltjes zijn pas sinds het begin van de 19e eeuw in de omloop. Nog tot ver in de 20ste eeuw werden de bogen gemaakt door hoefsmeden van de diverse mijnen en aan de mijngildes geschonken als kerstcadeau. De doorsnee Duitser had er tot het begin van de 20ste eeuw dan ook nog nooit van gehoord, laat staan dat hij er één in huis had met Kerst.
De figuren & tafereeltjes op de kerstversiering
Tegenwoordig zijn er Schwibbogen met allerlei soorten decoraties in het houtwerk. In het begin waren het vooral religieuze thema’s die je in de tafereeltjes terug zag, zoals Adam en Eva omringd door de zon, maan en sterren. In het begin van de 19e eeuw werden juist tafereeltjes rondom de mijnwerken populairder. Ook de materialen veranderden in de loop der tijd. Waar in de 17e en 18e eeuw de Schwibbogen met de hand gesmeden werden, doken in de 19e eeuw uit zwarte metaalplaten gesneden en de nu zo populaire houten exemplaren op.
Pas in de 20ste eeuw werden de Schwibbogen op grote schaal geproduceerd en verkocht in o.a. handwerkwinkels. Dat was ook het moment waarop de bogen populair werden bij het hele Duitse volk. Sinds het eind van de jaren ’30 uit de vorige eeuw duiken ze elke decembermaand weer in vele huiskamers op. Die populariteit heeft de Schwibbogen te danken aan de ‘Feieromd Exhibition’ uit 1937. De organisatie van deze feestelijke expositie zocht naar een symbool uit het Ertsgebergte om te gebruiken in haar advertenties. Dat werd de Schwibbogen.
Beroemde Schwibbogen
Als onderdeel van de tentoonstelling werd de 7 bij 4 meter grote ‘Schwarzenberger Schwibbogen’ gemaakt door meestersmeden Curt Teller en Max Adler, naar een ontwerp van Paula Jordan. Het was de eerste Schwibbogen van zo’n groot formaat. De boog was versierd met grote gaslampen en het tafereel vertelt de geschiedenis van het Ertsgebergte. Helaas is er geen foto van het origineel beschikbaar.
De houten ‘Seiffener Schwibbogen’ die in 1935 gemaakt werd in Seiffen met het ontwerp van de lokale de kerk omringd door huisjes met besneeuwde daken, vormt nog altijd de inspiratie voor de bogen die vandaag de dag gemaakt worden. Dat zelfde geldt trouwens voor het motief van de eerdergenoemde Schwarzenberger Schwibbogen.
Sinds 1960 vind je op kerstmarkten door heel Duitsland grote Schwibbogen terug. Vooral in het Ertsgebergte zelf zijn prachtige exemplaren te bewonderen. Maar ook in de vele Duitse huiskamers staat er tegenwoordig tijdens de Adventperiode eentje te stralen op de vensterbank. De bogen zijn in allerlei soorten en maten verkrijgbaar. Van kleine, eenvoudige exemplaren in één kleur hout, tot grote bewerkelijke dubbelzijdige varianten met veel kleuren hout en zelfs kleurrijke exemplaren die zeer gedetailleerd beschilderd zijn. Neem maar eens een kijkje hier op de website van Käthe Wohlfahrt.
WIN je eigen Schwibbogen van Käthe Wohlfart!
Heb je meteen naar beneden gescrolld om deze laatste alinea te lezen? Dat geeft niets hoor, dat snap ik best! Want als je voor 22 september een reactie achterlaat hieronder, maak je kans op deze prachtige tweezijdige handgemaakte houten Schwibbogen met lampjes van Käthe Wohlfahrt, ter waarde van maar liefst €120. Ik vind deze nog veel mooier dan de drukke bewerkte exemplaren op de foto’s hierboven en heb ‘m speciaal voor jullie uit Duitsland meegenomen.
Hoe maak je kans op deze Schwibbogen?
Tadaaaa!! Laat in een reactie hieronder weten wat jij zo bijzonder vindt aan deze Duitse kerstversiering en waarom hij een plaatsje verdient op jouw vensterbank. Na 22 september wordt de winnaar geselecteerd, hij of zij krijgt via e-mail bericht. Op deze winactie zijn onze spelvoorwaarden van toepassing (daarin staat o.a. dat je 18 of ouder moet zijn en in Nederland of België moet wonen). Ik ben ontzettend benieuwd naar jullie reacties!
201 reacties
Dit is fantastisch!
Wát mooi !
Ik heb een lieve vriendin die, als ik problemen heb , mij altijd helpt om het weer in goede banen te leiden.
Zó fijn.
Zij is een gelovige vrouw en haar zou ik graag blij maken met deze voor haar prachtige Kerstversiering. Graag zou ik die zien staan bij haar op de vensterbank.
Ik denk dat zij daar heel blij mee zou zijn.
Aangezien ik niet gelovig ben, zou ik meer gaan voor die kleurige met de Kerstboom en Kerstman.
Wie weet, misschien koop ik die wel.
groetjes, Will
Als we voor een kerstmarkt in Duitsland zijn gaan we altijd langs in de winkel van Kathe Wohlfart, Ze hebben buiten de gebruikelijke kerst frutsels ook hele bijzondere dingen, zoals bv. deze schwibbogen. Deze is mooi, niet zoveel kitch.
Je mag mij er blij mee verrassen, maar ik gun het een ander ook.
Wow, wat een mooi verhaal, had er eigenlijk nooit bij stil gestaan dat het een naam had die mooie boogjes, gek eigenlijk want alles heeft toch een naam, haha. Johann Teller heeft dit vroeger toch maar mooi bedacht. zou de mooie Schwibbogen heel graag willen winnen, ook door het verhaal wat erachter zit. Vindt de winnende Schwibbogen veel mooier dan die erboven staan, veel rustiger, komt natuurlijk ook door het blanke hout wat perfect past bij mijn naturel houten kerstversieringen.
Hoi Saskia, wat een geweldig kersttafereel! Ik ben al lang op zoek naar een soort kerststal, maar kan niet iets vinden wat ook naar mijn smaak is! Maar dit vind ik supermooi! Het is speciaal, anders, dan anders en bovenal tijdloos! Ik doe heel graag mee!
Elk jaar kijk ik op een Duitse kerstmarkt (liefst elkjaar een andere) uit naar Katie Wohlfart en de mooie versieringen. Het prijskaartje van de Schwibbogen houdt me tegen. Maar wat zou zo iets mooi op onze vensterbank staan. Ik vind het hout mooi, passend bij onze kasten overigens. En het verbindt voor mij de gezelligheid van de lichtjes met de kerstgeschiedenis . Twee elementen die voor mij de aantrekkingskracht van de kerstperiode zijn. En de sterren bovenop zijn helemaal super. Ik loot graag mee.
Hallo Saskia, wat heb jij een mooi exemplaar uitgezocht! Die zou het erg goed doen voor mijn keukenraam!
Ieder jaar op de Duitse kerst markten kijkt mijn moeder naar de Schwibbogen maar de prijs houdt haar tegen. Het zou dus extra leuk zijn deze dan voor haar te kunnen winnen en haar hiermee te kunnen verrassen.
Wat ik zo mooi vind aan de Duitse kerst versiering en producten van Kathe Wohlfahrt, is dat alles er zo echt, mooi en netjes afgewerkt uitziet. Mooie en goede kwaliteit en dat koop ik graag, zo kan ik er jaren plezier van hebben.
Heel mooi! kindje Jezus blijft altijd speciaal vind ik dan…. maar nu ik het verhaal erachter gelezen heb, krijgt het nog meer betekenis. Met de bogen bedoel ik. Graag zou ik winnen om iets heel moois en speciaals neer te zetten met de Kerstdagen… en de dagen er voor. Onze dochter van 8 jaar versiert graag samen met ons het huis, ik denk dat zij dit ook heel mooi zal vinden!!
Deze schwibbogen zou perfect in mijn vensterbank staan. Hij straalt het echte kerstgevoel uit en ik vind hem dubbel leuk omdat ik geen plek voor een kerststalletje heb!
Deze schwibbogen beeldt in één keer het kerstverhaal uit . Een echte blikvanger in onze vensterbank . Prachtig naast de overige kerstversiering !
Ik kende deze bogen niet, maar ik ben meteen fan geworden.
Wat een sfeer straalt het uit..ik plaats hem voor mijn voorraam naast de deur zodat iedereen die bij mij aanbelt het ultieme kerstgevoel krijgt.
Ik krijg er tranen van in mijn ogen: de devotie die het uitstraalt. Zelf ben ik een kerstkind, geboren op kerstavond 24 december en mijn man op 23 december. Kerst is bij ons een groot feest dat we uitbundig met veel versieringen vieren.
Ik krijg er tranen van in mijn ogen: de devotie die het uitstraalt. Zelf ben ik een kerstkind, geboren op kerstavond 24 december en mijn man op 23 december. Kerst is bij ons een groot feest dat we uitbundig met veel versieringen vieren. Deze Duitse kerstversiering zou ik heeeeel graag willen hebben!
Wat mooi deze, Schwibbogen. Ik kende de geschiedenis niet, mooi om dit te lezen.
Ik weet wel een raam waar dit heel mooi en sfeervol zal staan
Wauw, wat is dit mooi.
Dit zou een heel mooi stuk zijn om het kerstverhaal te vertellen.
Wij lezen altijd het kerstverhaal en gebruiken hier het kerststalletje bij.
Een schwibbogen maakt de sfeer in mijn huis helemaal af, omdat ik nog niet iets leuks voor op mijn vensterbank heb gevonden qua kerstlicht.
waaaanzinnig mooi deze zou ik graag laten pronken en schijnen tijdens de kerstperiode
ik geloof dat ik helemaal verliefd ben ….
wat supermooi….. xxx
Precies daarom… Omdat ze juist de prefecte Duitse kerst weergeven… De winkels van Käthe zijn geweldig en de hoek met Schwibbogen vind ik altijd heel bijzonder. Juist omdat ze eigenlijk afwijken van alle het andere wat in de winkels te vinden is. De kleurige Rauchermänchen, de kleurige ballen in alle grote en vormen, al dan niet glimmend, De gekleurde houten ornamenten. Allemaal even Duits. Want hier vind je het niet. Even als de mooie Schwibbogen. Hier in Nederland kom je ze niet tegen. Naast alle uitbundig kleurige kerstartikelen, is dit altijd een rustig hoekje in de shop. Zo’n rustig, sfeervol hoekje… daar heb ik ook wel een hoekje voor… 😉 Lilianne.
Hey Lilianne, gefeliciteerd! Jij bent uit de loting gekomen en hebt de Schwibbogen gewonnen :). Ik stuur je zo even een mailtje met meer informatie. Groetjes, Saskia
OHHHHH WOWWWW, wat ben ik hier super blij mee! Super bedankt! Ik had een druk weekend achter de rug en lees je mailtje net pas. Heb je zojuist terug gemaild. Thnx… XX
Zo een schwibbogen vertelt een verhaal, hij is mooi in zijn eenvoud en zou echt fantastisch staan in mijn vensterbank, zo heb niet alleen ik er plezier van maar als je langs loopt geven de lichtjes zo een gezelligheid en warmte.. En als je heel langzaam loopt kun je zien wat t tafereel is
Zien er schitterend uit, past goed in elke vensterbank denk ik. Je krijgt er echt een kerstgevoel bij en dat met de achterdeur open en 25 graden in huis. Maar ondanks het goede weer, gaat het natuurlijk toch wel weer lekker opschieten naar de kerst. Bij mij is het wel zo dat als ik wat nieuws voor de kerst koop ik het gelijk neerzet ook al is het nog een beetje vroeg, dus al zou ik het winnen zou het dit jaar lang in de vensterbank staan.
Deze is mooi zeg! Een paar jaar geleden was ik op een kerstmarkt in Duitsland, en ik heb nog steeds spijt dat ik er toen geen heb meegenomen…
De vensterbanken zijn bij mij met de kerst voortaan leeg, omdat we niet zoveel speelgoed van de kinderen daar meer hebben staan. Heb dus een mooi plekje vrij!
Wat een ontzettend gave kersttradities heeft Duitsland toch! De oorsprong van de mijnwerkers vind ik heel bijzonder, aangezien de mijnwerkers bijna nooit thuis waren, of nooit meer thuis kwamen…
De reden waarom die op mijn vensterbank zou moeten staan, is omdat ik niet op de begane grond woon en de decoratie zoals mijn kerstdorp valt bijna niet te zien vanaf beneden. En met deze mooie swibbogen (samen met de kaarsen )zeker wel.
Al een paar jaar word ik door een vriendin verast met Duitse gebruiken / rituelen
omdat ze daar geboren en opgegroeid is en hier terecht is gekomen omdat ze verliefd werd op een Nederlander.
Nu werkt ze op school als geschiedenis lerares.en heeft twee kinderen.
Ik heb al vele geluksbrengende voorwerpen mogen ontvangen.
zoaks de klavertjes 4 met de schoorsteenveger of het varkentje met een cent.
Ik zou het geweldig vinden eindelijk iets te kunnen geven aan haar waar ze weer een stukje traditionele waarde aan zal hebben en het verhaal daarbij te kunnen vertellen.
weet ook zeker dat zelfs de leerlingen hiervan mogen genieten om het vervolgens met haar familie
Mooi! Heel bijzonder zo’n tafereel onder een boog, met dat houtsnijwerk! Dat zou heel mooi op mijn vensterbank staan!
Tof en bijzonder sfeervol .Een prachtig decoratiestuk.
Ik wist niets van deze traditionele bogen, echt mooi zijn ze. Ik loot graag mee voor deze decoratie om zo een prachtig tafereel op mijn vensterbank te hebben. Heel bijzonder.
Wauw, het ziet ee zo traditioneel uit.
In mijn hoofd zijn versieringen en de decoratie rond de boom op bepaalde manieren. Niet dat ik niet van nieuwe kersttrends hou maar laat ik nu al jaren opzoek zijn naar bepaalde dingen zoals een trein die om de boom en door de pakjes rijd. Nog niet de juiste tegen gekomen maar de wens blijft staan. De gezelligheid en sfeer die de swibbogen uitstraald past perfect bij onze kerstspullen. De oude kerststal die ieder jaar onder de boom staat, de lang verzamelde ballen, theelichtjes en assesoires. Het zou een hele aanwinst zijn om deze op tafel of de vensterbank te kunnen presenteren.
Ik vind het zulke mooie en lieve raamdecoraties, het is soms een heel tafereel war uitgebeeld wordt in heeeeel mooi fijn werk op elke kerst markt of in elke kerst winkel sta ik vol bewondering te kijken hoefijn vakwerk daar dan weer staat echt geweldig!!! Het staat mooi bij ons voor het raam denk ik omdat ik dit bijna niet zie bij ons in onze buurt.
Wat zijn die tradities toch mooi. Afgelopen zomer ben ik ook in Rothenburg ob der Tauber geweest en wederom de kerstwinkel bezocht. Ik moet mij daar altijd beheersen om niet te veel mee te nemen. De Schwibbogen die er staan zijn schitterend en ik zou het geweldig vinden om dit jaar zelf een exemplaar in huis te mogen neerzetten. Zou tevens een leuk verjaardagscadeau zijn (23/9).
Prachtig deze schwibbogen. Ze zijn zo puur dat jong en oud er met veel ontzag naar kan kijken en steeds weer iets nieuws ziet. Ik ben er ook altijd van onder de indruk , elk detail, elke kleur is met veel liefde tot stand gekomen. Kortom deze prachtige schwibbogen is hartelijk welkom in mijn huiskamer met de Kerst
Sinds een paar maanden hebben we nieuwe bovenbuurtjes. Schattig lief stel, waarvan de vrouw Duitse is. Dagelijks komt ze wat hondenbotjes brengen voor onze hond ….. en even knuffelen natuurlijk, want ze is gek op dieren.
We zouden haar graag een eerste Kerst in hun nieuwe appartementje willen geven met voor haar een stukje Duitse nostalgie ….. haar roots !!!
Kerst betekend voor mij de geboorte van mijn Verlosser en dat wordt heel erg mooi weergegeven in deze schwibbogen. Het voordeel hiervan is dat het redelijk plat is en dus zo de hele kerststal makkelijk op de schouw van de openhaard past 😉
Kerst is een belangrijke tijd in het kerkelijk jaar. Evenals advent. Daar past dit bij.
WAUW!! Ik vind deze kerstversiering zo bijzonder omdat je je ogen er niet van af kunt houden, erg mooi en uniek! En deze prachtige versiering verdient een plekje op onze vensterbank omdat wij het mooist versierde huis willen hebben van het dorp en we zijn al aardig op weg! Maar dit uniek exemplaar heeft niemand en daarmee wil ik graag pronken deze kerst.
Ik vind dit zo ontzettend romantisch en gezellig voor zowel binnen als wanneer je van buiten naar binnen kijkt dat ik heel graag mee doe!